I cóż, że ze Szwecji

Z czym kojarzy się Tobie Szwecja? Volvo? Promy do Karlskrony? Alfred Nobel i Bob Dylan? A może wizja apokalipsy i wszechobecni imigranci w zamkniętych dzielnicach? Natalia Kołaczek w swojej "I cóż, że ze Szwecji" pokazuje czytelnikowi swoje spojrzenie na kraj pełen sprzeczności.

Co to jest „syndrom Bullerbyn”? Czy to magiczne dla starszych czytelników miejsce istnieje? Czy Szwedzi czytają na potęgę czy tylko słuchają tego swojego Spotify? Szczerze powiedziawszy - trudno mi opisywać swoje pierwsze wrażenia. Natalia Kołaczek wręcz przeciwnie - barwnie opowiada o pierwszym wrażeniu, jakie zrobił na niej kraj, od którego dzieli nas - Polaków- odległość większa niż Bałtyk. Szwedzi bowiem według autorki są bardzo pomocni i uczynni pomimo tego, że uważani są za naród bardzo nieśmiały. Nie są blondynami o niebieskich oczach, a ich narodowy przysmak, o którym powstało tyle filmów nie jest puszką Pandory a jedynie smacznym kąskiem dla koneserów. W każdym mieście nie ma IKEI choć system budowy oraz innowacje tego konsorcjum naśladują wszyscy producenci mebli na świecie.

Szwecja jest określana mianem jednego z najszczęśliwszych narodów Europy. Natalia Kołaczek prezentuje różne oblicza kraju, w którym dzieją się różne - niekoniecznie fajne rzeczy. Pokazuje niesamowity system dbający o środowisko, który to jednak przeradza się w psychozę, gdy ktoś zostawi zużyty fotelik dziecięcy obok normalnego kosza na odpady. Segregacja śmieci tyczy się każdego - od króla po turystę przyjeżdżającego na wakacje. Autorka prezentuje szwedzkie pomysły na edukację, w których nie ma podziału na płci. Z drugiej strony pisze o dyskusji, która przetoczyła się wśród Szwedów. O tym jednak w naszych mediach nie informowali.

Postrzeganie Szwecji bazujące tylko na wspomnianych przeze mnie "polskich mediach" po przeczytaniu książki Kołaczek jest - lekko mówiąc - mijające się z prawdą. Aby wyrobić sobie prawdziwe zdanie należałoby trochę czasu spędzić w Szwecji i poznać tej kraj na własnej skórze. Nie trzeba znać szwedzkiego - gro mieszkańców komunikuje się po angielsku więc niech nie zdziwi was chlorek mówiący w języku Szekspira lepiej niż niektórzy premierzy i ministrowie spraw zagranicznych.

Autorka odpowiada na prawie wszystkie pytania, oprowadzając czytelnika po kraju, który umie śmiać się z siebie i swoich sąsiadów (polecam dobre kawały o Norwegii). Trudno powiedzieć, czy pominęła coś nie chcąc skrzywdzić Szwecji (tak, w tym kraju obowiązuje całkowity zakaz krzywdzenia i bicia dzieci). Wszystko wyjdzie podczas dłuższego pobytu, do którego zachęca autorka.

A propos - Norwegowie są kolejnym tematem, którym powinna zająć się Natalia Kołaczek.

Świetna książka.

O autorce:

Natalia Kołaczek – rocznik ’89, filolożka skandynawistka, tłumaczka i lektorka języka szwedzkiego. Ciałem najczęściej w poznańskim bloku z wielkiej płyty, myślami wśród skandynawskich, malowanych na czerwono, drewnianych domków. Od 2013 roku prowadzi Szwecjoblog, gdzie serwuje zastrzyk ciekawostek o Szwecji, Szwedach i języku szwedzkim, literackich i filmowych rekomendacji oraz wspomnień z podróży. Miłośniczka kotów i Muminków. Nie wyobraża sobie dnia bez kawy i śledzenia, co w Internecie piszczy.

Minimalizm w praktyce

Czy w życiu liczą się jedynie zakupy, brak wolego czasu i fura pieniędzy? A może sensem życia są podróże z dobrym selfie i znów fura pieniędzy? A może rzucić to wszystko w cholerę i wyjechać w Bieszczady? Joshua Becker z własnego (?) doświadczenia radzi wszystkim, by zaczęli wyznawać minimalizm.

To magiczne słowo można spotkać w sztukach plastycznych, kiedy operowano prostymi bryłami i kształtami. W muzyce zaleca się, by nie tworzyć czegoś skomplikowanego, a skupić się na najlepszych środkach wyrazu dla odbiorcy. Literatura zaś charakteryzuje się ekonomią słów i powierzchownością przekazu, który wskazuje tylko niezbędne do rozumienia sytuacji przedstawianej konteksty zamiast konkretnych oznaczeń i interpretacji świata.

Jak czytamy w definicji - Autorzy minimaliści operują prozaicznymi insynuacjami i ironicznymi podtekstami, które pozwalają budować epiczną całość. Starają się przy tym tworzyć możliwie najbardziej dokładny portret rzeczywistości. Postacie w minimalistycznych powieściach są nieprzewidywalne w swych działaniach, ale starają się reprezentować bądź kreować przeciętnego człowieka. Bohaterami są na ogół ludzie z sąsiedztwa.

Minimalizm w życiu codziennym? Joshua Becker - mąż, ojciec i pastor wpadł na pomysł podczas sprzątania garażu i rozmów z sąsiadką. Po co człowiekowi tyle zbędnych rzeczy? Okazuje się, że większość z nas goni od wyprzedaży crocsów w Lidlu, po promocję na torebki Wittchen w niemieckim dyskoncie, a na kawie w Biedronce kończąc. Kolekcjonujemy smerfy o małej wartości kładąc je obok zakurzonych świeżaków i albumów z najbardziej naj... zwierzętami.

Joshua Becker powiedział - STOP. Być może w Stanach Zjednoczonych rzucanie takich haseł od razu jest łatwiejsze. Rzeczywistość nie dopada tak szybko ze swoimi rachunkami, obowiązkami i stresem. Być może fakt bycia pastorem pomógł w podjęciu tej decyzji. Dzisiaj autor mieści swoje życie w walizce i to mu wystarcza.

Można pomyśleć - wariat jednak to działanie ma swoje psychologiczne podstawy. Uwalniając się od rzeczy "czyścimy" umysł od zbędnych stresów, problemów i uwikłań, w których to rzecz rządzi człowiekiem. Minimalizm w praktyce to możliwość wyboru najbardziej potrzebnych "elementów", które mają układać nam życie normalne. Nie tak idealne jak szcześciopak Chodakowskiej czy konto Kuby Wojewódzkiego. Normalne w sensie - szczęśliwe samo w sobie.

Minimalizm w tej formule to nie mniej a więcej. Czego? Przekonajcie się starając się wypróbować tą intrygującą filozofię w praktyce. Efekty nie przyjdą od razu jednak ciekawe wydaje się ich oglądanie - dzień po dniu.

Instrukcja obsługi solniczki. Szymon Hołownia

Szymon Hołownia ma bardzo dobre znajomości w niebie. Pisał przecież wielokrotnie o ludziach, którzy okazali się przykładem działaności Boga na ziemi. Wyjaśniał zagadki dotyczące Absolutu oraz prowadził czytelników przez świat show biznesu, który nie do końca jest zły i mroczny. 

Teraz powraca tłumacząc "Instrukcję obsługi solniczki".

W tym zbiorze felietonów publikowanych na łamach "Tygodnika Powszechnego" możemy zobaczyć autora w ciekawej roli felietonisty. Stara się być raz śmieszny, innym razem bardzo poważny. Ironia miesza się z groteską oraz smutnymi faktami. Pisze więc Hołownia o stosunku do imigrantów, uchodźców, polityki, PiS-u i wielu innych sprawach ważnych dla niego. Opowiada o swojej fundacji, która w Afryce robi więcej dla miejscowych niż parę tamtejszych rządów. Zdradza tajemnicę kontaktów z papieżem Franciszkiem, który pozytywnie przychylił się do prośby autora "Instrukcji obsługi solniczki" realizując marzenie nie do zrealizowania.

Hołownia wzrusza kiedy pisze o pewnym pogrzebie w Watykanie. Drażni, gdy wciąż zachwyca się "normalnością" papieża Franciszka zapominając o pozostałych następcach świętego Piotra. Staje się wiarygodny mówiąc o początkach ekumenizmu w czasach, które na to by nie wskazywały. Walczy z hejtem, ale czy walka ta nie skazana jest jednak na porażkę?

Hołownia stara się prowokować i zmusza do dyskusji. Niektóre jego opinie są dla mnie nie do przyjęcia. Pod innymi podpisuję się obiema rękoma. A jeszcze inne nie mówią mi nic i nie chcę mieć na ich temat zdania. Dlaczego? Bo tak jest lepiej, ciekawej i mądrzej.


Nie można być ekspertem od wszystkiego. Do tego dąży wielu obecnych felietonistów - od prawa do lewa. Lepiej pozostać jednotematycznym. Dlatego Szymonowi życzę powrotu na łono tematów niepolitycznych.

Czy dzięki tej książce nauczycie się obsługiwać solniczkę? Przekonajcie się sami!

Czyje jest nasze życie?

Jeśli czujecie, że rzeczywistość was przerasta a informacje, które macie to za mało, by zrozumieć mechanizmy, które dzieją się w i obok was musicie przeczytać książkę Olgi Drendy i Bartłomieja Dobroczyńskiego starających się odpowiedzieć na pytanie - czyje jest nasze życie?

XXI wiek to średniowiecze

Olga Drenda z wykształcenia etnolożka i antropolożka kultury i Bartłomiej Dobroczyński znany psycholog i historyk psychoanalizy, pokazują, że żyjemy w świecie pozbawionym punktów odniesienia, wydani na pastwę sił, z których istnienia nie do końca zdajemy sobie sprawę. Kiedyś było lepiej? Okazuje się, że człowiek żył (z punktu widzenia psychologii) ciekawej, czasem lżej (nawet bez nowych technologii). Dobroczyński podaje piękny przykład, w którym udowadnia, że dzisiejsza kult vlogów, telewizji i obrazu w ogóle to powrót do czasów średniowiecza. Ciekawie opowiada o religii i przeżywaniu pewnych zjawisk mistycznych na przełomie wieków. Stara się oglądać każdą sprawę z różnych stron pozwalając czytelnikowi poznać całościowy jej obraz.

Selfie jest ok?

Współczesny świat - jak wszyscy wiemy - nie jest tak piękny i cudowny jak byśmy chcieli. Nie składa się z selfie, siłowni, zdrowej żywności i bezsensownego uśmiechu na twarzy przez 24 godziny na dobę. Jednak wielu z nas dąży do takiego ideału, do takiej rzeczywistości zapominając o swojej tożsamości, o swoim ja.

Quo vadis?

Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, co tak naprawdę lubisz? Co sprawia, że jesteś szczęśliwa i zadowolona? Na co się gniewasz i czy ten gniew przekształcający się we frustrację jest potrzebny i konstruktywny? Olga Drenda i Bartłomiej Dobroczyński starają się swoją dyskusją wzbudzić w czytelniku chęć poprawy i zmiany mechanizmów, które tkwią w nas od zawsze niszcząc i rujnując to, co dobre.

Religia i polityka

Autorzy w interesujący sposób opisują konflikty na tle religijnym. Dlaczego tak jest i co sprawia, że ktoś może poczuć, że jego religia jest obrażana? Czy Nergal zrobił krzywdę chrześcijanom, że zniszczył Biblię? A może to pokaz jego małości, marności i ostateczna porażka jego sposobu życia? Jest też i trochę polityki, o której - zgadzam się z tym w 100 procentach - wnioski są tylko negatywne. W XXI wieku popiera się bowiem kłamstwo, na które przyzwolenie dają wszyscy. Kłamców się nie piętnuje, oszustów nie wsadza do więzienia a przemilcza. Skłamał? Trudno - trzeba to przemilczeć i dać dalej żyć na świeczniku.

Jak się tym nie wkurwić? Radzą autorzy. Mocna książka.

Książkę zainspirowały rozmowy publikowane w miesięczniku „Znak” w ramach cyklu Mąciciele o dwóch głowach.

Faraon. Bolesław Prus

Jaki naprawdę był Bolesław Prus? Dlaczego ówcześni nie docenili jego talentu ceniąc wyżej Mickiewicza? To tylko niektóre pytania, na odpowiedź znalazła ponoć Monika Piątkowska w książce "Prus. Śledztwo biograficzne". Przy tej okazji warto przypomnieć sobie "Faraona". Dlaczego?

Okazuje się, że niedoceniany przez badaczy utwór to prawdziwa kopalnia przykładów bogactwa i talentu człowieka, który przez życie walczył z wieloma lękami i kultem Sienkiewicza. Autor zanim przystąpił do właściwej pracy nad powieścią zbadał kulturę, religię i obyczajowość tamtych ludzi.

Jak to robił? Nie korzystał przecież z wujka google. To długie godziny spędzone na studiowaniu najważniejszych wtedy książek dotyczących krainy położonej nad Nilem. Ważne były zapewne opowieści osób, które temat badały i mogły Prusowi opowiedzieć z autopsji o tym, jak Egipt wygląda. To pewnie dlatego plastyka utworu jest tak mocna - poszczególne opisy to jakby streszczone doskonale wykonane zdjęcia, których nie da się podrobić.

Zagadnienia władzy, rywalizacja i wewnętrzne konflikty to główne wątki "Faraona". Oprócz wartości historycznej największym chyba skarbem powieści jest psychologiczna i społeczna analiza Prusa dotycząca pełnienia funkcji przywódczych. Bez względu na to czy nazwiemy to faraonem, prezydentem, królem czy prezesem i umieścimy w dowolnym czasie muszą zostać spełnione warunki do tego, by mądrze rządzić ludem. Czy nagłe reformy są dobre? Czy rozdawnictwo skarbów dla zaspokojenia najniższych potrzeb jest ok? A może władza magów i kapłanów nad faraonem i ludem to idealne rozwiązanie?

Do upadku państwa faraona doprowadziło wiele spraw. W szczególności jednak rozrzutność i brak troski o lud były głównymi przyczynami tego stanu rzeczy. Czy po latach którakolwiek władza w Polsce wyniosła coś z "Faraona" oprócz chęci usuwania takich książek z listy lektur?


Zapraszam do lektury "Prus. Śledztwo biograficzne".

Ćwiczenie duszy. Rozciąganie mózgu

Jerzy Vetulani i Grzegorz Strzelczyk w pasjonującej rozmowie o wierze, bogach i magii tego, czego nie da się złapać. W książce "Ćwiczenie duszy. Rozciąganie mózgu" mamy do czynienia ze zderzeniem dwóch różnych światopoglądów, które doskonale się uzupełniły. A wszystko zaczęło się od rozmów publikowanych w miesięczniku „Znak” w ramach cyklu Neuroteologie.

Okazuje się bowiem, że to co mówi ksiądz ma w większości wypadków potwierdzenie w nauce Boga pozornie poświęconej. Opowieść o umieraniu to połączenie dwóch światów, które uzupełniają się. Nauka mówi o tym, że najpierw przestaje funkcjonować układ pokarmowy, za nim krwionośny i na końcu oddechowy. Człowiek powoli traci węch i słuch. A co z tym słynnym światełkiem w tunelu? Czy to Bóg? I czy ludzie, którzy powrócili z zaświatów przeżywając śmierć kliniczną mają nadnaturalne wspomnienia czy jest to wynik skomplikowanych procesów, jakie zachodzą w mózgu? Pytania nie zostają bez odpowiedzi. Profesor ateista i głęboko wierzący ksiądz uzupełniają się wzajemnie.

Czy wolna wola w ogóle istnieje? Może mistycy cierpieli na padaczkę? Jaki związek ma oczekiwanie szczęścia wiecznego z układem nagrody w mózgu? Czym jest miłość? Wśród wielu pytań dwójka mężczyzn stara się wytłumaczyć zdanie środowiska, do którego należą.

Od czytelnika i jego głębokiej empatii zależy, czy odpowiedzą się za jedną albo drugą stroną. Może być jednak tak, że jak ja zostanie pośrodku czerpiąc dobre wzorce a nie zgadzając się z bredniami nie do zaakceptowania. Pisanie o małżeństwie jako związku nie tylko kobiety i mężczyzny jest słabe, mdłe i mijające się z czymś takim, jak tolerancja i akceptacja.

Zmarły w tym roku badacz kory orbitofrontalnej, hipokampa i innych zakątków mózgu znalazł jednak wspólny język z księdzem. Wspólnie odkrył przed czytelnikiem kulisy świata duchowego i tajniki biologii. Okazuje się, że profesor Vetulani podczas wojny widząc wzrost wiary i gorące modlitwy ludzi ukrytych w piwnicach stwierdził, że jest to coś bardziej w stylu terapii niż prawdziwego uczucia do czegoś istniejącego. Czy po tych rozmowach się nawrócił?

Zapraszam do lektury.

Pypcie na języku Michała Rusinka

W czasach, które wypełnione są zmieniającymi się modami, nowymi technologiami i ludźmi bez dążeń rozmowy o języku zostały pogrzebane. Michał Rusinek w swoich "Pypciach na języku" pokazuje jednak, że nasza mowa ojczysta jest czymś, o czym warto dyskutować.

Sekretarz Wisławy Szymborskiej umiejętnie wychwytuje informacje o pomyłkach, przekręceniach i innych chochlikach, które dopadają nawet najwybitniejszych polonistów. Weźmy na przykład modę na nieodmienianie nazwisk. Większość Polaków sądzi, że jak ktoś będzie mówił do nich w mianowniku to ich bardziej szanuje i potwierdza ich szlacheckie pochodzenie. "Idę na spotkanie z panem Kowalski!" albo "Porozmawiamy dzisiaj o panu Iwaszkiewicz" to przykłady głupiej maniery, którą Michał Rusinek prezentuje w jednym ze swoich pypciów.

Idźmy dalej. Michał Rusinek słusznie - i chyba jako jedyny - zwraca uwagę, że kult obrazu (telewizji, youtube'a) to powrót do kultury obrazkowej, która charakteryzowała średniowiecze. Wtedy ludzie w większości nie posiadający umiejętności pisania rozumieli obrazki. Dzisiaj jest podobnie - o ile nie gorzej. Ufając bezwzględnie w smartfona wysyłamy sms-y, w których treść zmienia się dzięki wiedzącemu lepiej wbudowanemu słownikowi. To oczywiście wywołuje nieporozumienia, kłótnie i konflikty, z którymi trudno sobie poradzić, bo ludzie nie potrafią rozmawiać ze sobą twarzą w twarz. A reagują jedynie jak ktoś krzyknie do nich ekscelencjo! Tak ponoć dzieje się w Krakowie.

W "Pypciach na języku" jest i też wesoło. Michał Rusinek pisze, że w Poznaniu był zakład krawiecki, który reklamował szyld "Spodnie. Rok założenia 1912". Pewien ksiądz chcąc zdobyć nowe rzesze wiernych przybywających na mszę w Wielkanoc wyciągnął elektronicznego kurczaka, który piszczał na zakończenie kazania jak nieudane telefony. Z kolei inny kapłan - członek Rady Języka Polskiego - biorący udział w unormowaniu pisania z małe litery takich wyrazów jak msza święta czy komunia naraził się prawicowym publicystom. Przecież jak to być może, że PZPR pisze się z wielkiej litery a wspomniana msza ma być z małej? A może wszystko piszmy DUŻĄ?

Nie miał z tym problemu autor pypcia, który głosi, że "Awaria toalety. Prosimy załatwiać się na własną rękę". Dziwnie brzmi również "Zakaz dobijania dziobem". Skąd pochodzi? Sięgnijcie po "Pypcie na języku" Michała Rusinka. On sam jest zresztą uczestnikiem wielu ewolucji i zabawnych sytuacji w komunikacji. "Bo się Pan zleje" - to jedno z najlepszych zdań, jakie wypowiedziano do Michała Rusinka w telewizji. Czy ktoś upadł na głowę sądząc, że takiego autora zje trema? A może prawdę mówił człowiek przed spotkaniem autorskim, że autor "Pypciów" "będzie strimowany"?

"Organizujemy sylwestry. Dowolne terminy" to jeszcze jeden z ciekawych pypciów. Po więcej zapraszam na "Pypcie na języku" Michała Rusinka.