Czyje jest nasze życie?

Jeśli czujecie, że rzeczywistość was przerasta a informacje, które macie to za mało, by zrozumieć mechanizmy, które dzieją się w i obok was musicie przeczytać książkę Olgi Drendy i Bartłomieja Dobroczyńskiego starających się odpowiedzieć na pytanie - czyje jest nasze życie?

XXI wiek to średniowiecze

Olga Drenda z wykształcenia etnolożka i antropolożka kultury i Bartłomiej Dobroczyński znany psycholog i historyk psychoanalizy, pokazują, że żyjemy w świecie pozbawionym punktów odniesienia, wydani na pastwę sił, z których istnienia nie do końca zdajemy sobie sprawę. Kiedyś było lepiej? Okazuje się, że człowiek żył (z punktu widzenia psychologii) ciekawej, czasem lżej (nawet bez nowych technologii). Dobroczyński podaje piękny przykład, w którym udowadnia, że dzisiejsza kult vlogów, telewizji i obrazu w ogóle to powrót do czasów średniowiecza. Ciekawie opowiada o religii i przeżywaniu pewnych zjawisk mistycznych na przełomie wieków. Stara się oglądać każdą sprawę z różnych stron pozwalając czytelnikowi poznać całościowy jej obraz.

Selfie jest ok?

Współczesny świat - jak wszyscy wiemy - nie jest tak piękny i cudowny jak byśmy chcieli. Nie składa się z selfie, siłowni, zdrowej żywności i bezsensownego uśmiechu na twarzy przez 24 godziny na dobę. Jednak wielu z nas dąży do takiego ideału, do takiej rzeczywistości zapominając o swojej tożsamości, o swoim ja.

Quo vadis?

Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, co tak naprawdę lubisz? Co sprawia, że jesteś szczęśliwa i zadowolona? Na co się gniewasz i czy ten gniew przekształcający się we frustrację jest potrzebny i konstruktywny? Olga Drenda i Bartłomiej Dobroczyński starają się swoją dyskusją wzbudzić w czytelniku chęć poprawy i zmiany mechanizmów, które tkwią w nas od zawsze niszcząc i rujnując to, co dobre.

Religia i polityka

Autorzy w interesujący sposób opisują konflikty na tle religijnym. Dlaczego tak jest i co sprawia, że ktoś może poczuć, że jego religia jest obrażana? Czy Nergal zrobił krzywdę chrześcijanom, że zniszczył Biblię? A może to pokaz jego małości, marności i ostateczna porażka jego sposobu życia? Jest też i trochę polityki, o której - zgadzam się z tym w 100 procentach - wnioski są tylko negatywne. W XXI wieku popiera się bowiem kłamstwo, na które przyzwolenie dają wszyscy. Kłamców się nie piętnuje, oszustów nie wsadza do więzienia a przemilcza. Skłamał? Trudno - trzeba to przemilczeć i dać dalej żyć na świeczniku.

Jak się tym nie wkurwić? Radzą autorzy. Mocna książka.

Książkę zainspirowały rozmowy publikowane w miesięczniku „Znak” w ramach cyklu Mąciciele o dwóch głowach.

Faraon. Bolesław Prus

Jaki naprawdę był Bolesław Prus? Dlaczego ówcześni nie docenili jego talentu ceniąc wyżej Mickiewicza? To tylko niektóre pytania, na odpowiedź znalazła ponoć Monika Piątkowska w książce "Prus. Śledztwo biograficzne". Przy tej okazji warto przypomnieć sobie "Faraona". Dlaczego?

Okazuje się, że niedoceniany przez badaczy utwór to prawdziwa kopalnia przykładów bogactwa i talentu człowieka, który przez życie walczył z wieloma lękami i kultem Sienkiewicza. Autor zanim przystąpił do właściwej pracy nad powieścią zbadał kulturę, religię i obyczajowość tamtych ludzi.

Jak to robił? Nie korzystał przecież z wujka google. To długie godziny spędzone na studiowaniu najważniejszych wtedy książek dotyczących krainy położonej nad Nilem. Ważne były zapewne opowieści osób, które temat badały i mogły Prusowi opowiedzieć z autopsji o tym, jak Egipt wygląda. To pewnie dlatego plastyka utworu jest tak mocna - poszczególne opisy to jakby streszczone doskonale wykonane zdjęcia, których nie da się podrobić.

Zagadnienia władzy, rywalizacja i wewnętrzne konflikty to główne wątki "Faraona". Oprócz wartości historycznej największym chyba skarbem powieści jest psychologiczna i społeczna analiza Prusa dotycząca pełnienia funkcji przywódczych. Bez względu na to czy nazwiemy to faraonem, prezydentem, królem czy prezesem i umieścimy w dowolnym czasie muszą zostać spełnione warunki do tego, by mądrze rządzić ludem. Czy nagłe reformy są dobre? Czy rozdawnictwo skarbów dla zaspokojenia najniższych potrzeb jest ok? A może władza magów i kapłanów nad faraonem i ludem to idealne rozwiązanie?

Do upadku państwa faraona doprowadziło wiele spraw. W szczególności jednak rozrzutność i brak troski o lud były głównymi przyczynami tego stanu rzeczy. Czy po latach którakolwiek władza w Polsce wyniosła coś z "Faraona" oprócz chęci usuwania takich książek z listy lektur?


Zapraszam do lektury "Prus. Śledztwo biograficzne".

Ćwiczenie duszy. Rozciąganie mózgu

Jerzy Vetulani i Grzegorz Strzelczyk w pasjonującej rozmowie o wierze, bogach i magii tego, czego nie da się złapać. W książce "Ćwiczenie duszy. Rozciąganie mózgu" mamy do czynienia ze zderzeniem dwóch różnych światopoglądów, które doskonale się uzupełniły. A wszystko zaczęło się od rozmów publikowanych w miesięczniku „Znak” w ramach cyklu Neuroteologie.

Okazuje się bowiem, że to co mówi ksiądz ma w większości wypadków potwierdzenie w nauce Boga pozornie poświęconej. Opowieść o umieraniu to połączenie dwóch światów, które uzupełniają się. Nauka mówi o tym, że najpierw przestaje funkcjonować układ pokarmowy, za nim krwionośny i na końcu oddechowy. Człowiek powoli traci węch i słuch. A co z tym słynnym światełkiem w tunelu? Czy to Bóg? I czy ludzie, którzy powrócili z zaświatów przeżywając śmierć kliniczną mają nadnaturalne wspomnienia czy jest to wynik skomplikowanych procesów, jakie zachodzą w mózgu? Pytania nie zostają bez odpowiedzi. Profesor ateista i głęboko wierzący ksiądz uzupełniają się wzajemnie.

Czy wolna wola w ogóle istnieje? Może mistycy cierpieli na padaczkę? Jaki związek ma oczekiwanie szczęścia wiecznego z układem nagrody w mózgu? Czym jest miłość? Wśród wielu pytań dwójka mężczyzn stara się wytłumaczyć zdanie środowiska, do którego należą.

Od czytelnika i jego głębokiej empatii zależy, czy odpowiedzą się za jedną albo drugą stroną. Może być jednak tak, że jak ja zostanie pośrodku czerpiąc dobre wzorce a nie zgadzając się z bredniami nie do zaakceptowania. Pisanie o małżeństwie jako związku nie tylko kobiety i mężczyzny jest słabe, mdłe i mijające się z czymś takim, jak tolerancja i akceptacja.

Zmarły w tym roku badacz kory orbitofrontalnej, hipokampa i innych zakątków mózgu znalazł jednak wspólny język z księdzem. Wspólnie odkrył przed czytelnikiem kulisy świata duchowego i tajniki biologii. Okazuje się, że profesor Vetulani podczas wojny widząc wzrost wiary i gorące modlitwy ludzi ukrytych w piwnicach stwierdził, że jest to coś bardziej w stylu terapii niż prawdziwego uczucia do czegoś istniejącego. Czy po tych rozmowach się nawrócił?

Zapraszam do lektury.

Pypcie na języku Michała Rusinka

W czasach, które wypełnione są zmieniającymi się modami, nowymi technologiami i ludźmi bez dążeń rozmowy o języku zostały pogrzebane. Michał Rusinek w swoich "Pypciach na języku" pokazuje jednak, że nasza mowa ojczysta jest czymś, o czym warto dyskutować.

Sekretarz Wisławy Szymborskiej umiejętnie wychwytuje informacje o pomyłkach, przekręceniach i innych chochlikach, które dopadają nawet najwybitniejszych polonistów. Weźmy na przykład modę na nieodmienianie nazwisk. Większość Polaków sądzi, że jak ktoś będzie mówił do nich w mianowniku to ich bardziej szanuje i potwierdza ich szlacheckie pochodzenie. "Idę na spotkanie z panem Kowalski!" albo "Porozmawiamy dzisiaj o panu Iwaszkiewicz" to przykłady głupiej maniery, którą Michał Rusinek prezentuje w jednym ze swoich pypciów.

Idźmy dalej. Michał Rusinek słusznie - i chyba jako jedyny - zwraca uwagę, że kult obrazu (telewizji, youtube'a) to powrót do kultury obrazkowej, która charakteryzowała średniowiecze. Wtedy ludzie w większości nie posiadający umiejętności pisania rozumieli obrazki. Dzisiaj jest podobnie - o ile nie gorzej. Ufając bezwzględnie w smartfona wysyłamy sms-y, w których treść zmienia się dzięki wiedzącemu lepiej wbudowanemu słownikowi. To oczywiście wywołuje nieporozumienia, kłótnie i konflikty, z którymi trudno sobie poradzić, bo ludzie nie potrafią rozmawiać ze sobą twarzą w twarz. A reagują jedynie jak ktoś krzyknie do nich ekscelencjo! Tak ponoć dzieje się w Krakowie.

W "Pypciach na języku" jest i też wesoło. Michał Rusinek pisze, że w Poznaniu był zakład krawiecki, który reklamował szyld "Spodnie. Rok założenia 1912". Pewien ksiądz chcąc zdobyć nowe rzesze wiernych przybywających na mszę w Wielkanoc wyciągnął elektronicznego kurczaka, który piszczał na zakończenie kazania jak nieudane telefony. Z kolei inny kapłan - członek Rady Języka Polskiego - biorący udział w unormowaniu pisania z małe litery takich wyrazów jak msza święta czy komunia naraził się prawicowym publicystom. Przecież jak to być może, że PZPR pisze się z wielkiej litery a wspomniana msza ma być z małej? A może wszystko piszmy DUŻĄ?

Nie miał z tym problemu autor pypcia, który głosi, że "Awaria toalety. Prosimy załatwiać się na własną rękę". Dziwnie brzmi również "Zakaz dobijania dziobem". Skąd pochodzi? Sięgnijcie po "Pypcie na języku" Michała Rusinka. On sam jest zresztą uczestnikiem wielu ewolucji i zabawnych sytuacji w komunikacji. "Bo się Pan zleje" - to jedno z najlepszych zdań, jakie wypowiedziano do Michała Rusinka w telewizji. Czy ktoś upadł na głowę sądząc, że takiego autora zje trema? A może prawdę mówił człowiek przed spotkaniem autorskim, że autor "Pypciów" "będzie strimowany"?

"Organizujemy sylwestry. Dowolne terminy" to jeszcze jeden z ciekawych pypciów. Po więcej zapraszam na "Pypcie na języku" Michała Rusinka.

Agonia dźwięków. Jaume Cabre

Najwybitniejszy pisarz kataloński Jaume Cabre w "Agonii dźwięków" prezentuje nam opowieść,w której ścierają się dwie rzeczywistości uniwersalne.

Akcja powieści dzieje się w XX wieku. Na końcu świata, gdzie diabeł mówi dobranoc, dogorywa w ciszy zapomniany przez Boga, ludzi i monsiniora Maurycego, biskupa diecezji Feixes, warowny klasztor La Ràpita, siedziba mniszek klauzurowych. Przewodzi im wielebna matka Dorotea, kobieta surowa i pozbawiona poczucia humoru. Na dodatek jest niespełnioną poetką, co tylko potęguje żal do świata i chęć mszczenia się na Bogu ducha winnych owieczkach.

Szarość i zgnilizna tego miejsca niknie,kiedy "na zesłanie" przybywa tu pełen optymizmu brat Junoy. Ten miłośnik muzyki umie idealnie radzić sobie z rzeczywistością nadając jej nowe sensy i broniąc się przed halucynacjami świata. Co więcej w świecie pozbawionym instrumentów on sam jest bardzo dobrym rezonansem pomagającym siostrom, które nie widzą sensu przestrzegania ascetycznego kodeksu klasztoru. Kiedy dwójka z nich postanawia zbliżyć się do siebie brat Junoy rozgrzesza je i bierze w obronę. Przez to trafia do aresztu i staje przed sądem diecezjalnym oskarżony o herezję, nadużycia i samowolę. Rozpoczyna się proces, podczas którego wszystko zdaje się przemawiać przeciw bratu Junoyowi… W świecie, który nie podziela jego pasji, pada ofiarą nietolerancji.

"Agonia dźwięków" to pasjonująca powieść gotycka, która po raz kolejny - jak choćby w "Wyznaję" czy "Jaśnie Panu" - udowadnia maestrię katalońskiego pisarza o niepodrabialnym stylu. Narracja i piękny przekład Anny Sawickiej, która doskonale orientuje się w intencji pisarza wiernie tworząc tą książkę w naszej językowej rzeczywistości. Czy muzykę da się opisać? Czy dźwięki można przelać na papier? Jaume Cambre pokazuje, że jest to możliwe. Koncert literacki, jaki odbywa się w scenerii "Agonii" to z jednej strony smutna nuta pogrzebowa, ale gdzieś w oddali słychać wesoły śpiew wschodzącej jutrzenki.

Jak potoczyły się losy brata Junoy oraz tajemniczego magnata, którego krewna chciała zostać siostrą zakonną? Przeczytajcie "Agonię dźwięków" na woblinku.


O autorze:

Jaume Cabré urodził się w Barcelonie w 1947 roku. Od lat uznaje się go za najwybitniejszego pisarza katalońskiego. Jest autorem wielu powieści, zbiorów opowiadań, esejów literackich oraz scenariuszy filmowych i telewizyjnych. Należy do Instytutu Studiów Katalońskich, a jego utwory, wysoko oceniane przez czytelników i krytyków, były wielokrotnie nagradzane, filmowane i tłumaczone. Ukazały się w ponad 25 krajach. Nakładem Wydawnictwa Marginesy ukazały się jego powieści: Wyznaję (2013), Głosy Pamano (2014), Jaśnie pan (2015) i Cień eunucha (2016).

Food Pharmacy czyli rzecz o jelitowym mózgu

Lina i Mia. Dwie zakręcone kobiety z północnej Europy jednym blogiem zrewolucjonizowały pojęcie zdrowego odżywiania. 

Teraz dzięki wydawnictwu Znak mamy okazję przeczytać pewne podsumowanie w książce "Food Pharmacy. Opowieść o jelitach i dobrych bakteriach zalecana wszystkim, którzy chcą trafić przez żołądek do... zdrowego życia. Tej książki nie da się przedawkować!"

Oprócz bardzo długiego tytułu mamy szereg ciekawostek, które sprawiają, że książka wyróżnia się na tle innych poradników dotyczących odżywiania. Autorki napisały książkę w sposób prosty i przystępny. Jakie bakterie są dobre dla jelit a jakie złe. Okazuje się, że ciesząca się złą sławą bakterie COLI są bardzo pożyteczne i bez nich życie byłoby trudniejsze do wyciśnięcia. Czym jest stan przeciwzapalny i jak się przed nim bronić? To tylko jedno z wielu pytań, na które opowiadają autorki.

Dzięki tej książce czytelnik zyskuje nowe spojrzenie na jedzenie. Nowe przepisy, sposoby na życie bez cukru,które można z pożytkiem realizować w naszej codziennej diecie. Okazuje się bowiem, że według najnowszych badań cukier nie tylko nie krzepi ale powoduje, że nasze jelita stają się ospałe i mniej funkcjonalne. Co to oznacza? Autorki wskazują na duży wpływ jelit na zdrowie człowieka - w tym jego równowagę psychiczną. Związek pomiędzy zawartością naszych kiszek a depresją jest już ponoć udowodniony naukowo.

Bakterie zasiedlające nasze jelita są na liście gatunków zagrożonych wymarciem, a my razem z nimi. Skąd taki pomysł? W jelicie statystycznego dorosłego Amerykanina żyje ok. 1,2 tys. gatunków mikrobów. Niby dużo, ale w jelitach Indian żyjących w wenezuelskiej Amazonii tych gatunków jest o 1/3 więcej, bo 1,6 tys. Gdzie się podziało 400 gatunków? Najprawdopodobniej zniszczyła je cywilizacja (źródło).

Jak ratować więc jelita? Autorki "Food Pharmacy. Opowieść o jelitach i dobrych bakteriach zalecana wszystkim, którzy chcą trafić przez żołądek do... zdrowego życia. Tej książki nie da się przedawkować!" podają przepisy, sztuczki i nawyki, które autentycznie można wykorzystać w życiu codziennym. Od jedzenia surowych owoców i warzyw po ...

Przekonajcie się sami.

Milionerka. Zagadka Barbary Piaseckiej-Johnson. Ewa Winnicka

Milionerka. Zagadka Barbary Piaseckiej-Johnson to książka Ewy Winnickiej, która na nowo pokazuje postać znaną z opowieści o polskim Kopciuszku w USA.

Jak wyglądało życie kobiety, która była spełnieniem amerykańskiego snu? Czytając książkę "Milionerka" odnoszę słuszne wrażenie, że każde - nawet te wielkie pieniądze - szczęścia nie dają ludziom, którzy nie są przygotowani na ich posiadanie. Barbara Piasecka przybyła do Ameryki będąc skazana na pomoc osób, które lepiej odnajdywały się w tamtej rzeczywistości. Kiedy udało jej się skraść serce dziedzica wielkiej fortuny zapomniała o ludziach jej życzliwych stając się nieprzystępną i dziwaczejącą więźniarką wielkiej fortuny.

Od pucybuta do milionera

Ewa Winnicka dotarła do ludzi, którzy mieli okazję z Piasecką pracować. Najpierw podczas budowy okazałej siedziby małżeństwa, opieki nad chorym mężem i procesem, który wstrząsnął ówczesną Ameryką. Przytaczając opowieści wieloletnich pracowników, służących i znajomych państwa Johnsonów, Ewa Winnicka pozwala zobaczyć codzienne życie za bramą ich luksusowej rezydencji. Od ubogich polskich imigrantów po jeden z najsłynniejszych rodów, którego żadne pieniądze nie zdołały ocalić przed skandalami i nieszczęściem – reporterka pokazuje, jak zaskakująco spełnia się czasami amerykański sen.

Podoba się Piasecka, która inwestuje w sztukę. Miała do tego wyczucie i wykształcenie (choć nie do końca wiadomo, czy historię sztuki skończyła). W jej posiadłości, która dzisiaj jest elitarnym klubem golfowym można poczuć się jak w najdroższym muzeum. Złote klamki, specjalne marmury czy wyszukane dekoracje to jednak lekki blask ówczesnej fortuny.

Piasecka aniołem

Podoba się Piasecka, która pomaga potrzebującym. Szybko jednak potrafiła przechodzić z pozycji współczującej dobrodziejki do zimnej i mściwej pani. Doświadczyło tego wielu ludzi, z którymi rozmawia Winnicka. Politycy, zdolni studenci czy księża poczuli na sobie mocną zemstę Piaseckiej. Z drugiej jednak strony wielu ludzi, którzy pozornie pomocy potrzebowali - wykorzystali polską dziedziczkę w najgorszy sposób.

Piasecka wyklęta

Piasecka została przez wielu wyklęta, gdy nie zdecydowała się na zakup Stoczni Gdańskiej. Tak wielka inwestycja, która skazana była na porażkę to dobra decyzja milionerki przeciw bujającemu w obłokach Wałęsie. Zdenerwował się wtedy laureat Nobla bardzo i dał temu wyraz. To jeszcze bardziej zamknęło Piasecką na ludzi, w których nie widziała nic pozytywnego.

Piasecka zapomniana

Pomimo posiadania wielkiego majątku milionerka wielokrotnie inwestowała w sposób nietrafiony - podejmując te decyzje samemu lub przez słabych doradców. Z drugiej strony nie można zapomnieć obrazu, który przywołuje Winnicka, kiedy jadąc limuzyną Piasecka wraz z koleżankami zajada się kanapkami i popija kawę z termosu.

Pełna sprzeczności umiera w Polsce, o czym mało kto wiedział. Bajecznie bogata i dramatycznie zapomniana jest piękną bohaterką książki Ewy Winnickiej - "Milionerka. Zagadka Barbary Piaseckiej-Johnson.".

O autorce:

Ewa Winnicka jest autorką uznanych przez czytelników i krytyków książek, m.in. Londyńczycy i Angole, w których opisuje polską emigrację. Dwukrotnie wyróżniona nagrodą Grand Press (2005 i 2008) za artykuły o tematyce społecznej. Nominowana do nagrody NIKE, laureatka nagrody Literackiej Gryfia w 2015.