Gra Geralda w Netflix

www.albecki.biz

Człowiek bez wody może przeżyć 3 dni. Bez jedzenia? Trochę dłużej. Wyobraź sobie Czytelniku, że jesteś przykuty kajdankami do łóżka a drzwi domu są otwarte. W dzień idzie jeszcze przeżyć ale w nocy? Zło aktywizuje się w sylwetkach drzew, kształtach cieni, roślin czy dziwnych dźwiękach podłogi. Netflix pokazał to w "Grze Geralda" - najnowszej ekranizacji powieści Stephena Kinga.

Wydana w 1992 roku książka opowiada o losach małżeństwa, które postanawia przerwać codzienną rytunę wyruszając do luksusowej chatki w górach. Główny bohater - Gerlad Burlingame uwielbia zabawy erotyczne i postanawia przykuć swoją żonę - Jessie do łóżka. Podczas stosunku umiera na zawał zostawiając ją unieruchomioną i przywaloną swoim ciałem. Zaczyna się prawdziwy horror.

Jessie - będąc w sytuacji ekstremalnej zaczyna myśleć (i widzieć) najgorsze zjawy swojej przeszłości - te, które męczą ją od czasów dzieciństwa oraz zupełnie nowe. Sypialnia wypełnia się do granic niemożliwości. Pojawiają się nowe kondygnacje, poziomy i tunele, w których obserwujemy pojedynek pomiędzy zdrowym rozsądkiem a duchami. Walcząc ze strachem i widziadłami Jessie przypomina sobie inny letni domek i historię, która przytrafiła się podczas zaćmienia słońca - 20 lipca 1963 roku. Grozę wszystkich wizji pogłębia fakt, że bohaterka nie jest sama w domu. Co czai się w cieniu?

Mike Falanagan - reżyser filmu znalazł sposób na pokazanie najważniejszych punktów książki Stephena Kinga. Wielu bowiem szufladkuje autora "Gry Geralda" jako mistrza straszenia czytelników i tyle. Czy aby na pewno? Wydaje mi się, że jest to daleko idące uproszczenie.

W tej ekranizacji zobaczyć można pytania, które zadali filmowcy, a dotyczące skomplikowanych relacji międzyludzkich (małżeństwo, rodzice), molestowania i nieświadomego uzależniania się od potworów, które niekoniecznie czają się pod łóżkiem. Wiele prób wydostania się z pułapki pokazuje pokonywanie kolejnych strachów, które blokują możliwość uwolenienia się z niej.

W tym filmie widać też - co wielokrotnie powtarzał Andrzej Kołodyński - przesuwanie granicy dopuszczalności. Już w "To" - ekranizacji z 2017 roku początkowa scena, w które Georgie traci rękę - wywołuje wstręt i obrzydzenie. Podobnie rzecz ma się z próbami uwolnienia z kajdanek czy konsumpcją zwłok Geralda przez nomen omen sympatycznego owczarka niemieckiego. A przecież w "Grze Geralda" nie trzeba było tego robić. Najbardziej bowiem boimy się istoty strachu - istoty niewidzialnej gołym okiem.

Na szczęście widz zobaczy, jak producenci pokazują motyw mutanta i seryjnego mordercy kryjącego się w cieniu. Może nie do końca jest on ukryty - co rusz wychodzi ze swoją walizeczką pokazując arsenał obciętych części ciała jednak nie do końca można go zapamiętać.

Warto przy okazji wspomnieć, że to motyw najbardziej przerażający Amerykanów. Wszak w USA mieszka tylko 5 procent światowej populacji to jednak aż 75 procent seryjnych zabójców pochodzi właśnie stamtąd.

Finałowa scena, w której Jessie mierzy się ze strachem najmroczniejszym - genialna. Pokazuje bowiem, że każdy może pokonać strach i koszmary nie tylko z sypialni. Nie potrzeba do tego chatki w górach i kajdanek. Wystarczy chcieć?

Cmętarz zwieżąt/Smętarz dla zwierzaków – Stephen King – 1983

Cmentarz dla zwierząt z tytułowej książki istnieje ponoć do dziś gdzieś w okolicach domu w Oregonie, gdzie rodzina Kingów swego czasu mieszkała. Sam autor książkę uznawał za „zbyt brutalną”. Czytelnicy zaś w większości twierdzą – majstersztyk.

Zderzenie dwóch światów – lekarza Lousa Creeda i pradawnych wierzeń w postaci „smętarza” robi wrażenie. Początkowo powieść, która mogła by stać się marną powieścią obyczajową przechodzi w pokaz sił, których człowiek nie może zrozumieć.

Indiański smętarz przywraca życie, jednak zmienia całkowicie psychikę/zachowanie zmarłego. Tak jest w przypadku kota Ellie; tak jest w przypadku synka Gage'a. Piękne życie na skraju Ameryki zamienia się w koszmar, który długo się jeszcze pamięta.

Doskonała książka.

Creepshow - Stephen King

Komiks w życiu i twórczości Stephena Kinga odegrał ogromną rolę. Kto wie, jakim byłby pisarzem, gdyby nie straszne opowieści czytane w młodości. Z tego zainteresowania wyrósł zapewne projekt „Creepshow”.

Serial, w którym jedną z ról zagrał Joe Hillstrom King zyskał sobie widownię i sławę. Okazuje się, że krótkie opowieści grozy zawierające minimalną dawkę dobrego humoru są potrzebne odbiorcą. Odcinki,w których zagrał King wpisały się w jego „karierę” aktorską. Wszystko to zaś posłużyło jako materiał dla komiksu.

Ilustrowany przez Berniego Wrightsona – człowieka znającego się na rzeczy - „Creepshow” to mieszanka grozy z doskonałą sztuką ilustrującą strach. Strach przez duże „s”; strach, który paraliżuje nawet największych bohaterów.

Zemsta zza grobu czy karaluchy mszczące się na ich mordercy są pokłosiem uniwersalnych strachów ludzi grzesznych. Popularna „karma” dopada każdego z bohaterów, którzy są za pewni siebie, dumni i w sposób nieuczciwy chcą coś osiągnąć.

Szkoda, że „Creepshow” został na polskim rynku opublikowany tylko jeden raz. Wielka szkoda.

Stephen King - Joyland - 2013

"Joyland" to książka, która miała poruszać bardziej niż "Zielona mila" czy "Skazani na Shawshank". Dla mnie jest to przykład opowieści, która ma straszyć i wzruszać jednocześnie.

Główny bohater - Devin Jones nie ma w życiu łatwo. Dziewczyna, którą kochał zdradziła go w sposób najbardziej obrzydliwy. Brak matki i chory ojciec również nie powodują u niegow zrostu samooceny. Dlatego Devin podejmuje męską decyzję i ... zostaje pracownikiem Parku Rozrywki.

Wydawać by się mogło, że Joyland to raj na ziemi. Ile zabawy i śmiechu jest w wesołym miasteczku - wiedzą dzieci, które stały się dorosłe. Jednak Joyland skrywa mroczne tajemnice, które Devin postara się wyjaśnić. Dla siebie i pewnego chłopca obdarzonego tajemniczym darem.

King dzisiaj to nie człowiek, który wybiera odpowiednie mechanizmy i instrumenty strachu tylko po to, by połowa czytelników z gęsią skórką kładła się spać. King dzisiaj to pisarz, którego twórczość wpisuje się mocno w Stany Zjednoczone - ich historię, otoczenie i klimat.

Chyba nikt inny nie umie tak oddać nastroju miasteczek - małych i zapomnianych przez system. Nikt inny nie umie pokazać historii anno domini 1973 z perspektywy człowieka, który tamtem świat ukochał. Sercem czystym i prawdziwym.

Ciekawa forma i nietuzinkowe zakończenie sprawiają, że odpowiedź na sprawę Mrocznej wieży poznamy zapewne w Doctor Sleep.

Stephen King - Gzyms - 1978

Kolejne opowiadanie z tomu „Nocna zmiana” to opowieść uniwersalna i bardzo pouczająca. Szczególnie dla osobników, którzy lubią uciekać przez okno od swoich kochanek.

„Na krawędzi” to najnowszy i jeden z wielu filmów, które przedstawiają widzowi problematykę człowieka „na krawędzi”. Dlaczego się tam znalazł? Co popchnęło go w stronę, która nie ma dwóch wyjść?

Okazuje się jednak, że takie obcowanie z krawędzią może być korzystne. Śmierć zaglądająca w oczy zmusza człowieka do nadludzkiego wysiłku, któremu podołać mogą jedynie silne jednostki. Zwycięstwo smakuje bardziej.

Stephen King - Wielki marsz - 1979

Druga książka Stephena Kinga opublikowana pod pseudonimem Richard Bachman pokazuje Stany Zjednoczone niedalekiej przyszłości.

Główny bohater – Ray Garraty – bierze udział w wyścigu, który teoretycznie nie musi mieć zwycięzcy. Trasa jest trudna, zasady są śmiertelnie poważne a przygotowanie kondycyjne wielu pozostawia wiele do życzenia.

Szybkość musi wynosić 4 mile – kiedy spada zawodnik dostaje ostrzeżenie. Trzy takie kończą się kulką w łeb. Okazuje się, że to wydarzenie ma wielu zwolenników i kibiców – w czasie upadku obyczajów to jedyna forma rozrywki.

Stephen King pięknie ujął w książce to, co nazywamy opowieścią nudną i bez sensu. Mało przekonujące są bowiem tłumaczenia nad ideą wyścigu, jego celem i motywami, które kierują całym tym światem.

Całe szczęście, że Stephen King nie rozpamiętywał porażki tej książki na jednym z konkursów i wziął się za pisanie rzeczy lepszych.

Takich, jak choćby, „Podpalaczka”.

Miasteczko Salem - Stephen King - 1975

Opowieści o wampirach są tym, co tygryski lubią najbardziej. Nie dziwi więc, że druga książka Kinga - Miasteczko Salem zdobyło jeszcze większą popularność niż Carrie.

W roli głównej obsadza King Bena Mearsa - literata, który do Salem powraca, by napisać powieść o mrocznym domu z dzieciństwa. Domu, w którym on sam znalazł powieszonego właściciela. Jego widok prześladuje go cały czas, a powieść ma być rodzajem terapii.

Okazuje się, że dom został kupiony przez antykwariusza Strakera. Jego ponury wygląd sprawiają, że Mears zaczyna nabierać podejrzeń tym większych, iż głównym "meblem" antykwariusza jest skrzynia zamknięta na wiele kłódek.

Ginący ludzie i zwierzęta bez kropli krwi to kolejni bohaterowie, którzy prowadzą czytelnika do wielkiego (i trzeba przyznać) efektownego finału. Wampir Barlow jako uosobienie zła wygrywa do momentu, w którym siły dobra zaczynają realizować schemat walki z miłośnikiem ludzkiej krwi.

Z lękiem, którego nie można wyartykułować, nie można także wygrać, a strach zamknięty w dziecięcym mózgu jest zwykle zbyt wielki, żeby mógł znaleźć ujście przez nieduże usta. Prędzej czy później wracałeś z kimś do tych miejsc, które niegdyś napełniały cię niewysłowionym przerażeniem, i napawałeś się smakiem spóźnionego zwycięstwa, aż wreszcie przychodziła ta noc, podczas której okazywało się, że dawne lęki nie zniknęły z twojej podświadomości, lecz tylko zostały na jakiś czas zamknięte w małych dziecięcych trumienkach, pokrytej kwiatami dzikiej róży.

Dziecięce lęki dały początek opowieści, która do dziś jest przykładem świetnej literatury z wampirami w roli głównej. Salem - miasteczko czarownik jest dobrym miejscem także dla nich.

Carrie - Stephen King - 1974

Carrie jest dorastającą dziewczyną wychowaną przez matkę, która wypacza jej punkt widzenia na wiele spraw - w tym na seksualność.

Gdy pod prysznicem Carrie White dostaje okresu jest przekonana o tym, że umiera. Jej koleżanki mają powód do dobrej zabawy do momentu, kiedy nauczycielka wychowania fizycznego karze je dość mocno. Zemsta na Bogu ducha winnej Carrie polegać ma na tym, że podczas zabawy dla uczniów zostaje ona wybrana królową balu, na którą w kulminacyjnym punkcie wylewa się wiadro świńskiej krwi.

Tu do głosu dochodzą telekinetyczne zdolności dziewczyny, która mści się na koleżankach, kolegach i całym szkolnym środowisku. Latające przedmioty, niekontrolowane wybuchy ognia czy porażenia prądem - to tylko niektóre z rzeczy, jakie dotykają uczestników zabawy. Jak w Apokalipsie św. Jana mamy do czynienia z całkowitą zagładą, która nie patrzy na zasługi czy grzechy tej czy innej osoby. Po prostu niszczy.

Stephen King w Carrie pokazał to, czego czytelnicy szukali na kartach książek. Motyw dziewczyny wykorzystywanej przez szkolne środowisko. Motyw złej matki, która wychowaniem niszczy jej życie. Motyw dziewczyny, która mści się w finale na wszystkich. Wszystko to dzieje się w miejscu (małe miasteczko), które nie szanowało i lekceważyło problemy Carrie White.

Czy można mówić o Carrie jako o przykładzie dobrego horroru? A może bardziej jest to thriller, który trzyma w napięciu do ostatniego momentu? Skłaniałbym się ku tej drugiej opcji. Sama telekineza choć jest zjawiskiem nadprzyrodzonym nie gra od początku roli głównej. Napięcie dramatyczne i chęć zemsty narasta z każdą stroną, by w końcu oblać scenę morzem krwi.

Stephen King - fakty, które powinieneś wiedzieć

Stephen King, jak na nazwisko przystało, do dzisiaj króluje na wydawniczym rynku. Pełno go na półkach, w sieci i rozmowach początkujących koneserów gatunku zwanego horrorem. Warto więc znać parę faktów z życia i twórczości Kinga, które pozwalają lepiej rozumieć jego pisarstwo.

1. Stephen King urodził się w Portland w stanie Maine.
2. Jego ojciec pewnego dnia wyszedł po papierosy i ... już nie wrócił. Jego osobę King umieścił w paru swoich utworach.
3. King urodził się 21 września roku pańskiego 1947.
4. Tą samą datę urodzin ma Carrie White - bohaterka pierwszej powieści "Carrie"
5. Ta powieść ukazała się w 1974 roku i została bestsellerem.
6. Żona Kinga - Tabitha jest również pisarką, której powieści cieszą się mniejszym acz stałym powodzeniem. Państwo King poznali się podczas studiów.
7. Dawno, dawno temu - zanim jeszcze zapanowały internety, King wydawał swój newslettet zwany Castle Rock. Ceny tegoż są dla zwykłego polskiego śmiertelnika śmiertelne.
8. Naomi Rachel, Owen Phillip i Joseph Hillstrom - to imiona dzieci i spadkobiercy sporego majątku, który jest w posiadaniu taty.
9. Powieści Kinga są chętnie ekranizowane. Zresztą on sam lubuje się w byciu aktorem. Jego debiut nastąpił w 1981 roku w filmie Romero - Knightriders.
10. King zadebiutował na okładce Time w 1986 roku.

Zobacz także quiz dotyczący jego twórczości.